Assertiviteitsproblemen

Assertiviteit is een gedragsstijl, waarbij je opkomt voor je eigen mening en rechten op een manier waarbij je ook de ander respecteert. Hierin zijn drie verschillende stijlen te onderscheiden: assertiviteit, subassertiviteit en agressiviteit. Op een schaal ziet dat er als volgt uit:

Subassertiviteit

Subassertieve mensen zijn mensen die eigenlijk constant teveel rekening houden met anderen en te weinig met zichzelf. Angst is hierbij de boosdoener; angst voor afkeuring en angst om belachelijk gemaakt te worden. Ze durven niet op te komen voor hun eigen belangen, hebben moeite met ‘nee’ zeggen, kritiek geven en kritiek ontvangen.

Agressiviteit

Agressieve mensen komen eigenlijk té sterk voor zichzelf op. Ze walsen daarbij over de ander heen en vergeten hem hierbij. Dit kan erg hard overkomen: alsof ze zich niets van de gevoelens van de ander aantrekken. Zij houden juist te weinig rekening met anderen. Dan kan bewust zo zijn, maar ook onbewust.

Assertiviteit

Assertiviteit zit tussen agressief en subassertief in. Mensen denken wel eens dat een assertief persoon iemand is die áltijd voor zijn mening uitkomt, te pas en te onpas kritiek geeft op iedereen en altijd ‘nee’ zegt wanneer hij iets niet wil doen. Dat is niet het geval. Een assertief iemand houdt rekening met zichzelf én de ander. Hij komt op voor zijn mening en rechten, geeft kritiek wanneer hij dit belangrijk acht en gaat op een juiste manier met kritiek om. Assertieve mensen luisteren niet alleen naar hun eigen gevoelens en gedachten, maar ook naar die van anderen. Assertief gedrag gaat erom dat je zelf kiest wanneer je je mening wil geven, rekening houdend met de ander, zonder dat je dit laat bepalen door angst. Hieronder volgt een voorbeeld om het wat duidelijker te maken. Stel, je wil graag om loonsverhoging vragen bij de baas...

Agressiviteit:
“Hallo! Ja ik kom om loonsverhoging vragen. Ik werk hier nu drie jaar dus dat verdien ik gewoon. Zou je dat de komende maand al door kunnen voeren? Bedankt he!”
Subassertiviteit:
“Oh.. hallo.. Stoor ik? Ik hoop niet dat ik stoor, anders kom ik straks wel terug hoor, ik weet dat u het druk heeft! Ik had een vraagje.. Zou ik heel misschien een minimum bedrag aan loonsverhoging kunnen krijgen? Ik heb het heel erg nodig en ik weet dat we krap bij kas zitten, dus als het niet kan moet u het ook zeggen! Ik wou het gewoon even vragen..”. (bij subassertiviteit hoort ook het helemaal niet durven vragen om loonsverhoging)
Assertiviteit:
“Goedemiddag. Stoor ik? Mooi, dan heb ik een vraag voor u. Ik werk hier nu drie jaar en aangezien het loon de afgelopen jaren gelijk is gebleven, zou ik graag een aantal procent loonsverhoging willen. Wat vindt u daarvan?”

Veel mensen hebben problemen met hun assertiviteit. Vooral subassertiviteit is een veelvoorkomend probleem, hoewel agressiviteit vaker voorkomt dan je op eerste gezicht zou denken. In de huidige maatschappij wordt het echter steeds meer gezien als een ‘normale’ vorm van omgang, terwijl dat natuurlijk verre van normaal is. Mensen die problemen hebben met assertiviteit hebben problemen met de volgende vaardigheden:

'Nee' zeggen, weigeren van een verzoek of opdracht
Eigen mening geven
Steun vragen
De eigen grenzen bewaken
Complimenten geven en ontvangen
Kritiek geven en ontvangen
Onderhandelen

Assertiviteitstraining

Assertiviteitstraining voor assertiviteitsproblemen heeft vaak veel succes. In korte tijd kan veel vooruitgang geboekt worden. De meest gebruikte training bij assertiviteitsproblemen is een assertiviteitstraining in groepsverband. Op die manier kunnen geleerde vaardigheden direct toegepast en geoefend worden op groepsgenoten. Een training in individueel verband is ook mogelijk. Er wordt dan meer een beroep gedaan op het individu, omdat hij in zijn dagelijkse leven meer zal moeten oefenen om zich de vaardigheden eigen te maken, in vergelijking tot de groepstraining. In de training komen alle onderwerpen aan bod waar mensen met assertiviteitsproblemen moeite mee hebben. De kern van de training zou samengevat kunnen worden door de vier stappen die bij assertief gedrag horen:

1. Spreek je eigen gevoel uit
2. Benoem het gedrag van de ander
3. Benoem de gevolgen van dat gedrag voor jou
4. Zeg wat je in de toekomst anders zou zien

Bijvoorbeeld: “Ik vind het vervelend dat je de vaatwasser niet hebt opgeruimd. Dat vind ik erg vervelend, omdat ik het nu weer moet doen terwijl ik het erg druk heb. Ik zou graag willen dat jij het de volgende keer wel doet”. Deze stappen komen in alle onderwerpen van assertiviteit weer terug.