Hoe werkt EMDR

De therapeut zal vragen aan de gebeurtenis terug te denken inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen. Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart. De therapeut zal vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Maar nu gebeurt dit in combinatie met een afleidende stimulus. Doorgaans zal dat de hand van de therapeut zijn.

De therapeut zal vragen de aandacht hierop te richten en daarna de hand op ongeveer 30 centimeter afstand, voor het gezicht langs, heen en weer bewegen.

Een andere veel toegepaste methode is door middel van een koptelefoon waarbij geluiden afwisselend rechts en links worden aangeboden. Na elke set wordt er even rust genomen.
De therapeut zal de cliënt dan vragen welke gewaarwordingen (gedachten, emoties of lichamelijke sensaties bijvoorbeeld) naar boven komen.

De EMDR procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er al snel iets in de beleving van de nare herinnering. De cliënt wordt na elke set gevraagd zich te concentreren op het meest opvallende element van de herinnering, waarna er een nieuwe set volgt. Met de procedure wordt net zolang doorgegaan totdat u geen enkel gevoel meer heeft bij het beeld dat u dwarszit. Tenslotte wordt de negatieve zelfconclusie vervangen door een positieve. Dit zal ertoe leiden dat u in het vervolg bij het optreden van eenzelfde soort situatie effectiever reageert.